Do napisania tego artykuły skłoniło mnie kilka faktów, które za każdym razem mnie zaskakują.
Dotyczą one przede wszystkim traktowania zawodniczek jak maszyn, które są w stanie wszystko
znieśd. Ciągłe powtarzanie że piłka kobieca się rozwija, że coraz więcej dziewcząt chce uprawiać ten
sport cieszą tylko czy idzie za tym aspekt sportowy. Może styl gry, zaangażowanie i profesjonalizm
powinien „bronić” tej odmiany piłki kopanej? W tekście poruszę tematy, które mnie intrygują i
sprawiają, że czasem wątpię w sens mojej pracy. Podzielę ten artykuł na dwa rozdziały żeby ułatwić
przekaz, a mianowicie rozdział „nauki” i rozdział „faktów”. Filozofia w której pracuję zakłada ciągły
rozwój i naukę dlatego zacznę od kilku ważnych treści, które dla wielu są oczywiste a niestety
pomijamy je w swoim warsztacie. Potraktujmy ten rozdział jako naukę.
Rozdział I Praca Trenera
1. Periodyzacja
Planowanie jest najważniejszym narzędziem pozostającym do dyspozycji Trenera. Wskutek użycia
metodycznych i naukowo uzasadnionych sposobów działania, szkoleniowiec może kształtowad proces
treningowy tak, aby zoptymalizować wyniki sportowca w odpowiednim czasie. Zdolność
szkoleniowca do skutecznego kierowania procesem treningowym wynika z jego wiedzy o
odpowiedziach fizjologicznych ustroju na bodźce treningowe, a także umiejętności planowania i
organizowania. Zastosowanie dobrze opracowanego, opartego na podstawach naukowych planu
treningowego pozwala uniknąć działań przypadkowych i bezcelowych. W dobrze opracowanym
planie treningowym nie ma miejsca na koncepcje czy filozofie takie jak „cały czas masz dawać z siebie
wszystko”, „bez pracy nie ma kołaczy” czy „musi boleć ”, a w zamian opisuje on działania logicznie
opracowane, starannie zaplanowane i oparte na podstawach naukowych. Celem treningu jest
pobudzenie zaplanowanych wcześniej, specjalnych odpowiedzi fizjologicznych, aby oczekiwane
wyniki sportowiec mógł osiągnąć we właściwym czasie.
„NIE PLANUJĄC… PLANUJESZ SWOJĄ KLĘSKĘ”
Planując, możemy przewidzieć nasze zwycięstwo lub klęskę
2. Testowanie oraz Kontrola
Jak już zaplanujemy swoja pracę musimy wiedzied jaki jest nasz punkt wyjściowy „0”, z jakim
materiałem pracujemy i co chcemy osiągnąć dlatego Istotą „testowania się” jest przede wszystkim
dokonanie oceny stanu wytrenowania badanego zawodnika oraz wyznaczenie progów
metabolicznych i stref intensywności treningowych. To właśnie te parametry pozwolą Trenerom
dobrać odpowiednie obciążenia w trakcie treningu
W koncepcji monitorowania stanu wytrenowania zawodnika przeprowadzanie kolejnych testów w
cyklu treningowym pozwala dokładnie planowad obciążenia treningowe oraz pozwala zweryfikować
efekty przepracowanego okresu treningowego, czyli sprawdzić czy plan, który założyliśmy daje efekt
czy może potrzebujemy zmian.
Testowanie pozwala nam na:
– Identyfikację słabych ogniw/zdolności/obszarów które można poprawić
– Identyfikacja mocnych zdolności i ustalenie realnych celów treningowych
– Test/ocena musi dostarczyć danych jakie można wykorzystać w treningu
Wybór testów dających możliwość porównania danych do określenia postępów
Inne metody monitorowania zawodniczek? Subiektywne odczucia, które zawodniczka zaznacza w
odpowiedniej tabeli. Np. ilość godzin snu. Dzięki takim danym jesteśmy w stanie zoptymalizować
proces treningowy, ustrzec się od kontuzji a przede wszystkim możemy zaplanowad drogę która
prowadzi na SZCZYT MOŻLIWOŚCI.
3. Regeneracja
Kolejny temat, który poruszymy to regeneracja. Dlaczego? Bo wielu z nas zapomina o tym jak ważna
jest to częśd procesu treningowego. Nasz organizm działa w bardzo prosty sposób. Po wykonanej
pracy musi nastąpić odpoczynek. Na grafice wygląda to w następujący sposób:
Na regenerację składa się kilka elementów takich jak:
– Odżywianie
– Sen
– Automasaż – roller
– Hydroterapia
– Odzież kompresyjna
– Aktywny wypoczynek
– Stretching
Należy pamiętać, że trening też jest regeneracją tylko musi być odpowiednio zaplanowany. Musimy
wziąd pod uwagę stopieo zmęczenia i co w tym momencie możemy kształtować
4. Profilaktyka
Bardzo popularny termin w dzisiejszych czasach. Czym zatem jest ta profilaktyka? Wg mojej koncepcji
pracy jest to przede wszystkim stawianie na JAKOŚD i BEZPIECZEOSTWO. Profilaktyka to nie tylko
stabilizacja, która X lat temu przywędrowała do nas z zachodu. To także nauka poprawnych wzorców
ruchowych, nauka poruszania się (tutaj należy szczególną uwagę zwrócid uwagę na bezpieczeostwo
zmiany kierunku podczas biegu – jeden z najczęstszych urazów u kobiet, ACL) oraz praca siłowa
połączona ze wzmocnieniem całego ciała.
4.1 SIŁOWNIA
Skąd się wzięło przekonanie że siłownia jest „zła”? Ile klubów pracuję systematycznie z
zawodniczkami? Uważamy, że jest ona niepotrzebna i szkoda nam na nią czasu? Okazuję się że trening
siłowy połączony z elementami piłkarskimi daje dużo lepsze efekty niż sam trening piłkarski. Tabela
przedstawia rozwój fizyczny kobiet, który jest kluczowy podczas planowania pracy siłowej.
Kilka faktów:
– Siła jest fundamentem rozwoju motorycznego
– Siła jest kluczowym aspektem profilaktyki urazów
– Siła jest fundamentem rozwoju szybkości lokomocji i mocy
Trening siły jest bezpieczny dla dzieci i młodzieży jeżeli jest
:
– Dobrze zaplanowany
– Dobrze nadzorowany
Należy pamiętać, że trening siły to nie są tylko maszyny. To przede wszystkim w początkowym etapie
praca ze swoim ciężarem oraz nauka poprawnej techniki.
„Jeśli trenujemy mięśnie, zapominamy o ruchach, ale jeśli będziemy ćwiczyć ruchy, nigdy nie
zapomnimy o mięśniach”
Ciekawostka 1: Najwięcej urazów podczas treningu siłowego w wieku 6-12 lat występuje, gdy ciężki
przedmiot jest zrzucony na ciało (talerz na stopę, przygniecione palce pomiędzy ciężarkami, urazy
głowy o sztangę, atlas)
Ciekawostka 2: Najwięcej urazów podczas treningu siłowego w wieku 12-18 lat występuje, gdy
ćwiczący nie posiada właściwej techniki pracy z obciążeniem zewnętrznym (sztanga spadająca na
ćwiczącego podczas wyciskania, kontuzje placów podczas przysiadów)
TO SĄ PROBLEMY NIEWŁAŚCIWEGO DOBORU OBCIĄŻENIA LUB BRAKU NADZORU W TRAKCIE
TRENINIGU, A NIE KSZTAŁTOWANIA SIŁY!
TO SĄ PROBLEMY BEZPIECZEŃSTWA TRENINGU, A NIE KSZTAŁTOWANIA SIŁY!
4.2 Plyometria
Plyometria jest techniką, która łączy siłę z szybkością aby wytworzyć moc. Trening Plyometryczny
pozwala mięśniom uzyskać maksymalną siłę w najkrótszym czasie. Plyometria opiera się na tzw. cyklu
rozciągnięcie-skrócenie ( SSC = stretch-shortening cycle). Jest to ekscentryczne obciążenie mięśni, po
czym następuje ich szybki skurcz koncentryczny. Zmiana pracy ekscentrycznej na koncentryczną to
faza amortyzacji, która trwa setne części sekundy. Im krótsza faza amortyzacji tym większa produkcja
siły.
5. Filozofia pracy Trenera
Tym oto sposobem trafiamy na punkt filozofia Trenera. Praca ta wymaga przede wszystkim ciągłej
nauki, szukania nowych rozwiązań, a przede wszystkim kreatywności i racjonalności. Nie bójmy się
planować i uczyć się na swoich błędach. Nie zawsze to co zobaczymy na Ytb czy FB będzie miało
przełożenie na nasz zespół, a bardzo często może zaszkodzić . Pamiętajmy nauka jest fundamentem.
Kolejny aspekt to podejście Trenera do swojej drużyny, należy tu rozróżnić podejście zespołowe od
indywidualnego, całość takich działań musi stanowid integralną część i współgrać ze sobą. My
Trenerzy/Trenerki musimy brać odpowiedzialność za zawodników, sztab z którym współpracujemy i
podążać systematycznie w obranym kierunku. Musimy mówić jednym głosem. Nie ma drogi na
skróty. Ostatni punkt to wiarygodność oraz powtarzalność . Drużyna to grupa osób, która od razu
wyczuwa czy ma do czynienia z kompetentnym szkoleniowcem, który da im jakość oraz wspomoże
ich rozwój. Dlatego ciąży na nas ogromna odpowiedzialność i nasze sumienie zweryfikuje czy daliśmy
swoim podopiecznym wszystkie narzędzia do tego aby stały się kompletnymi zawodniczkami.
Rozdział II – Historie dziwnej treści
Mając podłoże merytoryczne opisane w rozdziale I należy przeanalizować to co dzieje się na naszym
podwórku kadrowym. Czy dobro zawodniczki stawianie jest na pierwszym miejscu? Czy niestety wynik zaślepia
racjonalności?
1. Kadry, a planowanie?
Począwszy od kadr wojewódzkich po narodowe za każdym razem zaskakują mnie terminy
organizowanych konsultacji. Czy to jest normalne, że kadra odbywa się na początku stycznia gdzie
większość klubów ma okres regeneracji/odpoczynku od piłki? Czy jest normalne że w okresie
przygotowawczym co miesiąc zawodniczki jadą na kadry i spędzają tam kilka dni? Kolejna kwestia,
która mnie zadziwia? Wyjazdy kadr na turnieje zagraniczne i powroty „2” dni przed ligą. Czy
zawodniczka po takim turnieju jest w stanie funkcjonować w 100%? Skoro najlepsze zawodniczki
wyjeżdżają na taki turniej to może termin powinien być wcześniejszy, aby zdążyły one wypocząć ? W
pracy Trenera planowanie rozpoczynamy od planowania odpoczynku. To on da nam SUKCES ! Na chwilę obecną Trenerzy kadrowi mówią o tym jak on jest ważny, a niestety postępują zupełnie inaczej.
Szczególnie w kadrach młodzieżowych.
Słowa Trenera Nawałki
„Najbliższe zgrupowanie reprezentacji czeka nas dopiero w marcu. Nawałka nie zamierza zabierać piłkarzom zimowych urlopów, ani tym bardziej styczniowych, najważniejszych w całym roku, okresów
przygotowawczych w ich klubach. Nie będzie konsultacji, ani testów w składzie krajowym. Mimo tego
selekcjoner nie planuje dłuższego urlopu. Mówił już o tym: odpoczynek, chętnie, ale dopiero w święta. Póki co – dokładny monitoring i analiza tego, jak radzą sobie poszczególni kandydaci do kadry”
2. Kadra, a zawodniczki kontuzjowane
Dlaczego na kadry powoływane są zawodniczki kontuzjowane? Czy praca w klubie nie powinna
polegać na spokojnym wprowadzeniu zawodniczki w obciążenia i reżim treningowy? Czy traktujemy kadrę jako
instytucję charytatywną?
3. Kadra, a testowanie
Poruszając temat testowania i monitorowania zawodniczek. Jaki jest sens testowania w trakcie dwu
dniowej konsultacji? Czy suchy wynik coś nam daje? Zrobienie testu nie jest problemem,
najistotniejsza jest analiza wyników oraz jej praktyczne implikacje. Dlatego na chwilę obecną jest to
tzw „pic na wodę, fotomontaż”? Może warto skupić na jak najefektywniejszym wykorzystaniu czasu, a
testowanie pozostawić klubom od których tylko uzyskujemy wyniki oraz zmienne?
4. Kadrowiczki
Kolejna kwestia, która mnie nurtuję to ilość spotkań o stawkę rozgrywanych przez poszczególne
zawodniczki. Każdy z nas jest w stanie wymienić chociaż jedną zawodniczkę która gra i trenuje w
klubie, do tego dochodzą rozgrywki szkolne typu Coca-Cola, kadra wojewódzka, kadra narodowa oraz
Mistrzostwa Polski Juniorek. Po zakooczeniu rozgrywek klubowych takie zawodniczki wyjeżdżają na
turniej kadry wojewódzkiej, potem od razu na kadrę wojewódzką? Zasadnicze pytanie, kiedy one mają
ODPOCZYWAĆ ?
5. Turnieje U16/U19
Za stworzenie takiej koncepcji rozgrywania Mistrzostw Polski Juniorek żartobliwie mówiąc powinno
się zamykać w kryminale. Rozgrywanie 3 pojedynków o stawkę w jednym dniu? Rozgrywanie turnieju
finałowego w 4 dni? Czy to na pewno jest dobry pomysł? Doliczmy do tego nieodłączny element czyli
rozgrzewkę i nagle tych minut jest dużo więcej. Aspekt psychologiczny/fizjologiczny brany pod uwagę
wskazuję że taka koncepcja turnieju jest zła. Nakładanie obciążeń jest tak duże że większość tych
zawodniczek potrzebuję 2 tygodni na powrót do swojej dyspozycji, a często skutki rozgrywania
Mistrzostw zauważalne są dopiero po czasie.
Podsumowanie
Rozwój piłki kobiecej musi nieść za sobą zmiany w funkcjonowaniu poszczególnych jednostek.
Musimy zacząć uczyć się profesjonalizmu. Musimy dawać jakość. Zacznijmy myśleć długofalowo bo
może czasem „15” minut na boisku zawodniczki kontuzjowanej może przekreśla jej marzenia. To
praca w klubie jest fundamentem. Nie zapominajmy o tym. To MY Trenerzy klubowi odgrywamy
najważniejszą rolę w procesie szkoleniowym dlatego musimy zacząć szanować swoją pracę i nie
zgadzać się na pewne kwestie.
„ Organizacje działają tak, jak działają, ponieważ ich funkcjonowanie zależy od tego, w jaki sposób
sami pracujemy, myślimy i współdziałamy – zmiany, które są nieuchronne, muszą zajść nie tylko w
naszych organizacjach, ale także w Nas samych”
Może znajdą się osoby, które chciałyby kontynuować temat i zajęłyby się takimi kwestiami jak sposób
powoływania zawodniczek na tzw. „telefon” szczególnie w kadrach młodzieżowych lub brak
wyróżniających się zawodniczek na liście powołanych? Sporadyczne wizytacje Trenerów Kadrowych
na meczach ligowych. Plus wiele innych tematów, które na pewno Was nurtują.
Oczywiście w razie jakichkolwiek pytań odnośnie 1 części – NAUKA służę pomocą. Razem pracujmy na
rozwój piłki kobiecej!
Mail: trening4us@gmail.com
POZDRAWIAM!
